Vajinismus Nedir ?

Şimdi vajinismusu tarif edeyim kadınlarda görülen, aile ve sosyal çevre içerisinde yaşanılan olumsuz duygu, düşünce, kötü muamelelere maruz kalma sonucu vajina hemen girişinde yer alan aşk kaslarını (pelvik kası diye bilinir) istemsiz kasmanız sonucunda eşinizle cinsel birleşme olmaması olarak somutlaştırabiliriz.

Vajina girişindeki kasların istem dışı kasılarak cinsel birleşmenin acılı veya imkansız hale gelmesidir.

Vajinismus hastalarında cinsel birleşme sırasında rahatsızlık hissi yanma, acı, ve ya hiç cinsel ilişkide bulunamama mevcuttur.

Buna sebep olan vajinayı çevreleyen pelvik taban kaslarının istemsiz kasılmasıdır. Kadın bu istemsiz kasılmaların farkında değildir. Birçok kadın için vajinismus sürpriz şekilde gelir. Açıklanamayan huzursuzluk, ağrı ,girişte problemler ilişki deneme sırasında beklenmeden ortaya çıkar. Ağrı vajen etrafındaki pubokoksigeal kasın kasılması sırasındadır. Söz konusu durum bilinç dışı ve istemsiz oluştuğu için çok kafa karıştırıcıdır.

Vajinismus tedavisi gerekliliği kökeninde sıklıkla ağrıyı tetikleyen fiziksel ve nonfiziksel nedenler görülür. Ağrıya reaksiyon olarak vücut vajinal kasları otomatik olarak kasar, kendini olabilecek zarara karşı korumaya alır. Cinsel ilişki rahatsızlık verici ağrılı hale gelir. Cinsel giriş çok zor yada hiç olmayabilir, bu durumda kasılmanın derecesine bağlıdır.

Cinsel ilişki denemeler ile rahatsızlık artar, artan ağrı ile birlikte kasılmalara iyice yoğunlaşır ve ağrı döngüsü oluşur. Vajinismus yetersiz ön sevişme veya yetersiz kayganlaştırıcı kullanımı ile başlayan fiziksel nedenler veya fiziksel olmayan endişe, korku gibi duygusal durumlarda da başlayabilir.

Vajinismusun kadının bir hatası olmadığı bilinmelidir. İstemsiz kasılmalar birkez başladığında bilinç dışı devam eden kadının kendi vücudundaki kasılmaları durduramaması şeklinde devam eder. Vajinismulu kadın başlangıçta cinsel olarak istekli cevap veren durumunda iken, ilerleyen zamada ağrı hayal kırıklığı ve başarıksız nedeni ile bu istek azalır. İlişkiye girme düşüncesi bile aşırı derecede korku yaratabilir.

Vajinismus nedir? Cinsel ilişki ile istemsiz vajinal kas spazmı olarak tarif edilir. Türkiye’de vajinismusun görülme sıklığı -15 tahmin edilmekte ve kolay tedavi edilebilir kadın cinsel işlev bozukluğu olarak kabul edilir. Vajinismus ve vajinismus tedavisi gerekliliği ilk olarak 19. yüzyılda tanımlanmıştır.

Vajinismus Nedenleri

1. Acıyacak
2. Kanıyacak
3. Orası küçük
4. Orası temiz kirlenir veya kötü, pis dokunulmaz
5. Cinsel istismar
6. Taciz
7. Tecavüz
8. Çocukluktan beri size dikte edilen erkekler kötüdür sizi kullanır sonra bırakır, aman dikkat et telkini
9. Çocukluk döneminde anne, baba ilişkisine şahit olup kötü düşündürmüş olabilir sana
10. Yaşadığınız çevrede cinsellik kötüdür algısı
11. Otoriter, baskıcı aile yapısı
12. Sosyal çevre ayıp, günah, kötü, çirkin tutumları gibi tonlarca nedeni daha sayabilirim.

Özetle üzerinde durmak gerekirse; kadını her alanda ve cinsellikte “talep eden olmama”, “istekli gözükmeme” vurgularıyla yetiştiren geleneksel tutum vajinismus ve diğer cinsel işlev bozukluklarının gelişimine zemin hazırlar gözükmektedir. Cinsel eğitimin uygun verildiği, cinselliğin konuşulabildiği, çocukluk yaşlarından itibaren cinselliğin bir haz alma davranışı olarak kurgulanabildiği, kadının cinselliğine de değer verildiği toplumlarda vajinismusa daha az rastlanır.
Cinsellikle ilgili yanlış inanışlar ve tabular vajinismus gelişiminde önemli. Ülkemizde çocukluktan kalma korkuların, bekâret kavramına verilen tartışılamayan önemin, ‘kızlık zarı’ ve ‘ilk gece’ konusundaki yaygın yanlış inanışlarla pekişen kaygıların, geleneksel toplumlarda flörtöz ilişkilerin yaşanmasındaki zorluklar nedeniyle cinsel deneyimin aşamalı gelişmeyip doğrudan cinsel birleşme ile başlamasının vajinismus gelişmesinde etken olduğu söylenebilir. İlk gecenin ‘korkunç’ olduğu söylemleri, ‘kovalar dolusu akan kan’ hikâyeleri, ‘kız olmanın değil de, kadınlığın çok çok zor ve çileli’ olduğu tekrarlarıyla büyüyoruz. Nedense vajinal açıklık hep kara, çirkin deliğe benzetiliyor, kızlık zarı ise kalın duvara ya da örümcek ağına. Zarı anlatırken ‘dantela’ diyoruz oysa biz. Tanımlamaları değiştirmek bile öğrenmede ve tedavide etkin olabilir.
Toplumun cinselliğe bakışı temel etken gibi görünse de bazen vajinismuslu kadınlarda altta yatan farklı nedenler tabloyu ağırlaştırabilir. Geçmişteki cinsel tacizlerin etkilerine, çocukluktaki aile içi etkileşimler nedeniyle kadın rolünü benimsemekle ilgili zorluklara, gebe kalmakla ilgili kaygılara da rastlanabilir vajinismuslu kadınlarda. Heteroseksüel evliliğe zorlanan, eşcinsel kadınlar da da cinsel sorun vajinismus gibi karşımıza çıkabilmektedir.

Vajinismus Vajina Sorunu Mudur?

Vajinismus cinsel ilişkideki istem dışı kasılmalara bağlı olarak gelişen cinsel ilişkiye girememe sorunudur. Genelde kasılmalar tüm vücutta ve vajinanın 1/3 alt kısmında yer almaktadır. Bu şekilde ilişki gerçekleşemez.

Vajina Yapısı Nasıldır?

Vajina 8 ile 10 cm arasında uzunluğa sahip, enleme ve uzunlamasına genişleme kapasitesine sahip, bağ ve kas dokularından oluşan bir organdır. Cinsel ilişki ve doğumun gerçekleştiği bir geçiş bölgesidir.

Vajina içindeki katlantılı yapı, ilişkideki haz almayı sağlamakta ve dokunun esnemesine neden olmaktadır.

Vajinismus tedavi gerektirir ve vajina ile ilgili bir problem değildir. Sorun, kaygıya bağlı istemsiz vajinal kas kasılması ve cinsel ilişkinin olamamasıdır.

Vajinismus sorunu yaşayan hastalar genelde vajinalarının dar olduğu yönünde bir düşünceye sahiptir. Yapılan jinekolojik muayenelerde vajina darlığı çok çok nadir görülmekte ve bu tür kaygıları boşa çıkartmaktadır.

Vajinismus Tedavisi için PC Kası Nerededir?

Pelvis kemiği içerisinde yer alan rahim, tüpler, kalın bağırsağın son kısımları, mesane “pelvik organlar” olarak bilinmektedir.

Vajina ve pelvis kemiği içerisinde bir sürü kas grupları vardır, ki bunlar içerisinde en iyi bilineni “PC kası” dır.PC kas grubunun kadının üreme sisteminde, idrar yolları ve bağırsakları üzerinde çok önemli bir rolü vardır. Bu kaslar kadının idrara çıkmasını, cinsel ilişkide bulunmasını, orgazm yaşamasını, apteste çıkmasını ve çocuk doğurmasını sağlar. Bu yüzden bu kaslara pelvik taban kasları, vajina kasları adı verilir. Aslında en önemli kas grubudur.

PC Kası Neden Kontrolden Çıkar?

Normalde PC kası normalde kendi kontrolümüz altındadır, yani kendi isteğimiz ile kasıp gevşetebildiğimiz bir kastır. Nitekim PC kasını idrarımız geldiğinde tuvalete yetişirken kasarız ve idrarımızı tutarız, idrar yaparken gevşetiriz. Vajinismus problemli kişilerde PC kası cinsel birleşme anı geldiğinde istemsiz olarak kasılmaktadır. Bunun nedeni bilinçaltının devreye girmesidir. Yüze doğru gelen yabancı bir cisme karşı göz kapağımız nasıl refleks olarak kasılıp gözümüzü koruyorsa, vajinismus hastalarında da vajina kasları birleşme anı geldiğinde benzer şekilde kasılarak cinsel birleşmeye engel olmaktadır.

Vajinismus tedavisi sorunu yaşayanlar başta PC kası olmak üzere tüm pelvik kaslarını kasar ve böylelikle ilişkiye izin vermez. Bu kasılmalar çoğu zaman pelvik kaslarla sınırlı kalmaz ve kasılmalar kasık, karın, bacak, gözde, sırt, ayak parmakları ve yüz kaslarına kadar yaygın olabilmektedir.

Vajinismusun görülme sıklığı nedir?

Ülkemizde cinselliği konuşmanın ne denli zor olduğu düşünüldüğünde, bu konudaki saha araştırmalarının ne kadar yetersiz olduğu anlaşılabilir. Genel toplumda yaygınlığı ile ilgili çelişkili veriler varsa da, ülkemizde ve diğer geleneksel kültürlerde batılı ülkelere göre daha yaygın olduğu bilinmektedir. Türkiye’de cinsel sorunları saptamak amacıyla yapılan toplumsal bir taramada, %54 kadının ilk birleşme denemesinde korku, acı hissi ve kaçınma davranışı tanımladıkları ve cinsel birleşmenin gerçekleşmediği saptanmış, bu kadınların % 17’sinin halen birleşemediği ya da birleşmede sorunlar tanımladığı tespit edilmiştir. Bu da çalışmaya katılan kadınların %10’unda vajinismus, ya da ağrılı cinsel birleşme olduğu sonucunu doğurur ki bu hiç de azımsanmayacak bir orandır. Genel olarak Türkiye’de cinsel tedavi merkezlerine başvuran hastaların yaklaşık yüzde 50’sinin vajinismus olduğunu, batılı ülkelerde bu oranın yüzde onlarda kaldığını söyleyebiliriz. Peki ya birleşebilen vajinismuslar? Genellikle birleşemeyen çiftlerin yardım aradığı, ağrılı acılı birleşebilen hafif vajinismus olgularının tedavi başvurusunda bulunmadığı göz önüne alındığında oranları saptamak daha da zorlaşır.

Vajinismus daha çok kimlerde görülür ?

Vajinismuslu kadınlar yaş, eğitim, sosyoekonomik ve sosyokültürel durum, şehirli ve kentli olma açısından belirli bir farklılık göstermezler. Sanılanın aksine düşük sosyoekonomik düzey ve az eğitimli olmak vajinismusa zemin hazırlamaz. Cinsel eğitim ve bilgilenmenin bireyin genel eğitim seviyesine paralel gitmediği, toplumun ve kültürün diretmeleriyle şekillendiği bilinmektedir. İlk cinsel birleşme denemesiyle ortaya çıktığından, toplumların cinsel birleşme yaşına göre ortaya çıkma yaşı belirlenir. Tedavi için başvuru, sorunun fark edilmesinden yıllarca sonra da olabileceği için farklı yaş gruplarından hastalarımız olabilir.

Vajinismus kadının toplumsal yaşamını etkiler mi?

Kadının cinsellikte yaşadığı yetersizlik tüm yaşamına yansıyabilir, suçluluk ve değersizlik fikirleriyle depresyon eğilimi artabilir, dolayısıyla iş ve toplumsal yaşamı da etkilenebilir. Cinsel birleşmede sorun varlığında cinsellikten tümüyle uzaklaşılabilir. Cinsellik gibi insan fizyolojisi ve aile içi bağlarda önemli bir role sahip doğal bir sürecin yaşanamaması, psikolojik sorunlarla beraber aile içi sosyal sorunlara da neden olabilir. Ülkemizde evli çiftlerde, konunun aile büyüklerine yansıtılması kadının konumunu daha da zorlaştırır; kimi zaman bekaretin, kimi zaman doğurganlığın sorgulanmasına yol açar ve evliliğin bitirilmesiyle ilgili baskılar çifti zorlayabilir.

Vajinismus gebeliğe engel midir? Vajinismusu olan kadınlar doğurabilir mi?

Vajinismus yalnızca cinsel birleşmeye engeldir. Vajen ağzına bırakılan spermlerle gebelik gerçekleşebilirse de bu çok düşük bir olasılıktır. Bu şekilde birleşmeden gebe kalan kadınlarda vajinismus tedavisi aciliyet teşkil etmektedir. Tedavi edilmemiş vajinismusu olan olgular normal doğum yapamayacakları gibi, çoğunlukla jinekolojik muayeneden de kaçınma eğilimindedirler ki, bu durum olası gebelik komplikasyonlarında anne ve bebeğin sağlığı açısından risk oluşturabilmektedir.
Yine ağrılı ve acılı olarak birleşme gerçekleştirebilen hafif vajinismusu olan olgular açısından da gebelik ve doğum süreci zorluklar barındırmaktadır.

Tedavide “iyileşme” nedir? İyileşen olgularda yineleme beklenir mi?

Cinsel terapi sürecini tamamlayıp düzelen olgularda yineleme beklenmez. Ancak vajinismusta iyileşmenin tanımını nasıl yaptığımız önemlidir. Vajinismus tedavisinde ölçüt cinsel birleşmenin gerçekleşmesi olmamalıdır. Serbest cinsel birleşmede penis girişi her seferinde sorunsuz gerçekleşiyorsa, birleşme süresince kasılma, ağrı, yanma, korku, gerginlik, sıkıntı tamamen kalkmışsa tedavi sonlandırılmalıdır. Cinsel terapi yöntemleriyle tam düzelen olgularda, terapistin onayıyla sonlandırılan tedaviler sonrası yineleme beklenmez.

Neden vajinismusta daha fazla yanlış tedavi uygulamasından bahsediliyor?

Cinsel işlev bozukluklarında yanlış uygulamalara tanıklığımız gün geçtikçe artıyor. Özellikle vajinismusta yanlış ve etik olmayan tedavi uygulamaları çok sık. Ülkemizde cinsel sorun cinsel birleşmeye engelse; artık sadece bireyin ya da çiftin sorunu olarak kalamıyor, büyük ailenin hatta toplumun sorunu oluyor. “Herkesin yaptığını bu gelin niye yapamaz ki, öyle hastalık mı olurmuş, bir ayıbı, günahı mı var acaba?” deniyor. Kadının bekaretinin sorgulanmasından tutun da töre cinayetlerine kadar gidebilen süreçler yaşanıyor. Acil çözüm gerekiyor ama nereden yardım alınacak? Komşuya da sorulmaz ki! Cinsel tedaviler kuşkusuz, çok iyi bir rant kapısı. Bir konuda bilgi ne kadar az, çaresizlik ne kadar çoksa yanlışa yönelme o kadar kolay oluyor. Maalesef, medya ve internet de bu anlamda bilgi kirliliğini barındırmakta. Zaman zaman etik de olmayan yanlış tedavi uygulamalarıyla danışanlar , zaman kaybediyor, daha da önemlisi travmatize oluyor ve tedavi motivasyonlarını kaybediyorlar. Zaman içinde çözüm arayışları cevapsız kaldıkça cinsel ve ruhsal sorunlar pekişebiliyor, tabloya başka cinsel işlev bozuklukları da eklenebiliyor, yanlış tedavi uygulamalarıyla zaman kaybedenler bize başvurduklarında hemen her zaman vajinismus dışında depresyon tanısı da alıyorlar, eklenmiş olan evlilik sorunları da tedaviyi zorlaştırıyor.

Cinsel terapi dışında tedavisi var mıdır? Etik dışı ve yanlış tedavi uygulamaları neler olabilir?

Bugün için bilimsel veriler ışığında vajinismus cinsel terapiyle düzelmektedir.
Vajinal girişteki kasılma, jel kullanımıyla, alkol alımıyla, ilaç kullanımıyla, uykuda, hamile kalmakla, lokal anestezik uygulamalarla ortadan kalkmaz. Kızlık zarıyla ilgisi olmadığı için kızlık zarına yapılan müdahalelerle düzelmez. Ayrıca bu işlem kadına ek bir travma oluşturur.  pelvik taban egzersizleri, laboratuvar ortamında tüplerle duyarsızlaştırma tek başına çözüm sunmaz. Bazı hekimler kadına genel anestezi vererek cinsel birleşmede bulunmayı önerirler. Bu durumda tüm vücut kaslarındaki dolayısıyla vajinadaki kasılma ortadan kalkacağı için bir kereliğine cinsel birleşme olabilir. Sonra ilişki denendiğinde yine giriş olmaz, yani bir kez cinsel birleşme olması vajinismusu ortadan kaldırmaz.

Vajinismus hipnozla tedavi edilebilir mi?

Tek başına hipnozun vajinismus tedavisinde yeri yoktur. Hipnoz altında olan şey tedavi değildir. Bugün için hipnoz cinsel terapiye yardımcı bir teknik olarak görülmektedir. Cinsel anatomi ve fizyolojiyi bilen ve cinsel terapi konusunda eğitim almış olan psikiyatrist ve psikologlar tarafından cinsel terapiye yardımcı olarak hipnoz ve diğer imajinatif yöntemler uygulanabilir. Bu durumda da hastayı iyileştiren hipnoza girmiş olmak değil, cinsel terapi almış olmaktır. Cinsel terapist olmayan tedavici, hipnoterapist, diş hekimi, doktor, psikologların sadece hipnoz uygulayarak tedavi girişimleri sonuçsuz kalır, hatta hastaya zarar da verebilir.

Vajinismusta tek seanslık tedaviler var mıdır?

Tek bir görüşmede tedavi ancak bir vaat olabilir. Mantıksal olarak sağlık profesyonelinin sorunun çözülüp çözülmediğini anlayabilmesi, çiftin bunu ifade edebilmesi için en azından 2. bir görüşmeye ihtiyaç yok mu? Yani en az 2 seans oldu. Ya da “Tek seansta tedavi oldu” diyebilmek için tek bir koşulun karşılanması gerekir; Tedavicinin (hekim, psikolog, sosyolog, hoca, üfürükçünün) hastaya çeşitli anksiyolitik, hipnotik, antianaljezik ve kayganlaştırıcı maddeler verilerek, telkinle hemen yanı başında cinsel birleşmeye zorlanma…
Genel anestezi altında bazen doktorun yanı başında, çiftin cinsel ilişkiye zorlanmasıyla (tecavüzden farkı tartışılır) da vajinismus düzelmemektedir. Genel anestezi altında kasılma bir kereliğine kalkar (ameliyathane koşullarında verilen anestezik maddenin etkisiyle tüm kaslar gibi vajinal kaslarda gevşediğinden), ancak sorun düzelmez. Çünkü birleşme hastanın bilinci kapalıyken gerçekleştirildiğinden sonraki giriş denemelerinde yine kasılma olacak, birleşme engellenecektir.
Bu uygulamaların teklif edildiği ya da uygulamaya maruz kalan çiftler mahremiyet duygularının zedelendiğini, bu durumu travmatik olarak “tecavüz” gibi yaşadıklarını ifade etmektedirler. Konunun etik açıdan yanlış olması da tartışma götürmez bir gerçektir.

Vajinismus Tedavisi ve Tipleri

Birinci Vajinismus

Birincil vavjinismus kadının cinsel ilişki sırasında PC kaslarında kasılmadan dolayı hiç bir zaman ağrısız cinsel ilişkide bulunamama durumudur.

Birincil vajinismus, ilk cinsel birleşme sırasında ortaya çıkar. Eş cinsel ilişkide bulunamaz ve vajen açıklığında bir duvar hissi olduğundan bahseder. Cinsel birleşme imkansız veya fazlasıyla zordur. Birincil vajinismusda cinsel birleşme olmadan devam eden evliliklerin yaygın nedenidir. Birincil vajinismus olan kadınlar fitil, tampon yerleştirmede ve jinekolojik muayenede problem yaşarlar.

Bazı kadınlarda diğer vücut kas gruplarında da kasılmalar meydana gelir, hatta panik atak rahatsızlığı benzeri bir durum yaşayarak ani solunum durmasına yol açabilir. Bu durum vajinaya birşey yerleştirme çabası sona erdiğinde kaslar gevşeyerek tekrar normale döner.

İkincil Vajinismus

İkincil vajinismus, daha önce normal ağrısız cinsel ilişkide bulunan bir kadının hayatının sonraki bir evresinde ağrı kasılma ilişkiye girmede zorluklar yaşamasıyla karşımıza gelir. Genel olarak geçici pelvik ağrı ve buna sebep olan hastalıkların sonrasında gelir.

Bunlar, travma, ameliyat, menopoz, enfeksiyon, doğum gibi durumlarda başlayabilir veya açıklanabilir hiç bir nedeni de olmayabilir.

Bu hastaların ağrı sorunları önce tıbbi olarak tedavi edilebilir, daha sonrasında ağrı tüm vücutta kasılmaya neden olarak cinsel birleşmenin zorlaşmasına sebep olur.

Vajinismus Derecesi

Vajinismus derecesi ile vajinismusun ağırlığı da eş anlamlıdır.

Vajinismusun derecesi,şiddeti herkes için farklılıklar gösterebilir. Bu konuda ilk vajinismus sınıflandırması ‘Lamont’ isimli bir bilimadamı tarafından 1978 yılında yapılmıştır.

Lamont, vajinismus hastaların öykülerine ve jinekolojik muayene bulgularına göre 4 ayrı gruba ayırmıştır. Son yıllarda başka pacik isimli araştırmacı 5. Derece vajinismus ekleyerek vajinismus 5 gruba ayrılmıştır.

• 1.Düzeyde Vajinismus:En hafif formu olan Bu hastalar muayene sırasında verilen telkinler ile vajinal kaslarının kasılmalarını kontrol edebilmektedirler. Sınırlı penis girişi vardır. Geçmişte yaşanmış bir cinsel travma yoktur.
• 2.Düzeyde Vajinismus:Orta derecede vajinismus formudur.kadın sınırlı cinsel birleşme yaşar fakat hissettiği ağrı nedeniyle cinsel ilişkiden kaçınma vardır. Hasta parmağı ile vajen girişine dokunabilir. Bu vajinismus hastaları, jinekolog tarafından muayene sırasında verilen telkinlere rağmen, muayene süresince pelvik taban kaslarını kasmaya devam ederler.
• 3.Düzeyde Vajinismus:Ortanın üstü düzeydeki vajinismus formu hasta cinsel birleşme sırasında şiddetli kasılma yaşar, cinsel birleşme hiç olmamıştır.. vajinal girişe dokunamaz. Hasta jinekolog tarafından yapılan muayene sırasında kendisini kasarak doktora engel olmaya çalışır.
• 4.Düzeyde Vajinismus:İleri düzeydeki (şiddetli) vajinismus formu. Bu vajinismus hastaları cinsel birleşme anı geldiğinde korku endişe ve pelvik kaslarla birlikte vücutta kasılma oluşur. İlişki sona erdiğinde de sakinleşmesi zaman alır. doktor tarafından yapılan jinekolojik muayenede kalçasını kaldırır, , bacaklarını kapatır ve bu şekilde muayeneye engel olur.
• 5.Düzeyde Vajinismus:En şiddetli, en ağır düzeydeki vajinismus formudur.Hasta cinsel yakınlaşma olduğunda korku endişenin eşlik ettiği panik atak tablosu gelişir. Sakinleşmesi zaman alır. hekim tarafından yapılan jinekolojik muayene sırasında yaşanan yoğun korkuya bağlı olarak bu hastalarda muayene sırasında titreme, hızlı soluk alıp verme , çarpıntı, ağlama krizleri, bayılma nöbeti,bulantı, kusma, masadan kaçma, gibi tepkimeler ortaya çıkar. Jinekolojik muayeneye izin vermez.
  Vajinismus derecesini veya şiddetini belirlemek tedaviyi planlamak açısından önemlidir.